Ruilarresten gelden niet voor winst op voorraad cultuurgrond

Als een ondernemer de ruilarresten wil toepassen op cultuurgrond met een voorraadfunctie, moet hij aannemelijk maken dat het nieuwe activum dezelfde economische en functionele plaats inneemt in zijn vermogen. Dat gaat doorgaans niet met een overzicht achteraf.

Een bv handelt in agrarisch vastgoed, met name in boerderijen, cultuurgrond en productierechten. Zij koopt complete agrarische bedrijven met de bedoeling om deze in hun geheel weer te verkopen, eventueel met toevoeging van agrarische rechten en vee. Haar klantenkring omvat agrarische ondernemers en projectontwikkelaars en een bedrijf dat grond koopt om zonnepanelen te plaatsen. De bv geeft een deel van de cultuurgrond die zij aankoopt in kortdurende liberale pacht uit. Sommige pachters kopen uiteindelijk de gepachte cultuurgrond. De gemiddelde omloopsnelheid van de cultuurgronden bedraagt 230 dagen. Gedurende het jaar 2015 is de waarde van de handelsvoorraad ongeveer € 25 miljoen. De bv betrekt in 2015 een transactieresultaat op cultuurgrond tot een bedrag van € 1.516.900 en op (woon)boerderijen tot een bedrag van € 282.942 niet in haar belastbare winst. Zij boekt deze bedragen met toepassing van de ruilarresten af op kosten van vervangende aankopen. De Belastingdienst weigert dat.

Wanneer het geschil voor Hof Arnhem-Leeuwarden belandt, gaat het hof kort in op de ruilarresten. Deze arresten betreffen gevallen waarin de belastingplichtige op het moment van de vervreemding van een activum een concreet plan heeft om in directe samenhang met die vervreemding een ander activum te verwerven. Dat andere activum moet zowel functioneel als economisch dezelfde plaats innemen in zijn vermogen als het vervreemde activum. Op grond van goedkoopmansgebruik is de boekwinst die bij de vervreemding is behaald af te trekken van de kostprijs van dat andere activum. De ruilarresten zijn volgens het hof in principe toe te passen op de voorraden van de bv.

De bv neemt in de procedure het volgende standpunt in. Of het verworven activum in zowel functioneel als economisch oogpunt dezelfde plaats in het vermogen inneemt, dient men te beoordelen aan de hand van de voorraad als geheel. Daarnaast stelt de bv dat de cultuurgrond bij haar de functie heeft van bedrijfsmiddel. Het hof komt tot een ander oordeel. De cultuurgrond is voor de bv een voorraad. Daarnaast volgt uit het achteraf opgestelde overzicht op basis van oppervlakte en boekwaarde van de bv niet dat de nieuw aangekochte boerderij of cultuurgrond in de handelsvoorraad in functioneel en economische zin dezelfde plaats inneemt als de verkochte boerderij of cultuurgrond. Het hoger beroep van de bv is daarom ongegrond.

Bron: Hof Arnhem-Leeuwarden 09-08-2022 (gepubl. 19-08-2022) (ECLI:NL:GHARL:2022:7032)