Als tegen een belastingplichtige nog een boekenonderzoek loopt, moet de inspecteur in beginsel wachten totdat dit onderzoek is afgerond voordat hij gaat navorderen. Anders begaat hij een ambtelijk verzuim.
Een man heeft geen aangifte IB/PVV 2011 ingediend. In november 2014 loopt nog een boekenonderzoek over 2011. De Belastingdienst heeft geen primitieve aanslagen IB/PVV en Zvw 2011 opgelegd binnen de driejaarstermijn die ultimo 2014 verstrijkt. Uiteindelijk legt de inspecteur op basis van het controlerapport van 5 januari 2017 de man navorderingsaanslagen IB/PVV en Zvw 2011 op. De man gaat in beroep, maar Hof Den Haag oordeelt dat de inspecteur geen ambtelijk verzuim heeft begaan. Dit hofoordeel houdt geen stand voor de Hoge Raad. De Hoge Raad hanteert als uitgangspunt dat de inspecteur de resultaten van een lopend boekenonderzoek moet afwachten voordat hij een aanslag oplegt. Doet hij dat niet, dan begaat hij in beginsel een ambtelijk verzuim.
Op deze regel geldt alleen een uitzondering als er gegronde redenen zijn waarom het geboden is de aanslag al op te leggen voordat de boekenonderzoekresultaten bekend zijn. Dat kan aan de orde zijn als de primitieve aanslagtermijn bijna verstrijkt. Ook als geen aangifte is ingediend, moet de inspecteur binnen die termijn een primitieve aanslag opleggen, als hij:
- bij het einde van die termijn over zodanige informatie beschikt, of had behoren te beschikken bij een behoorlijke en voldoende voortvarende taakuitoefening, dat hij op basis daarvan in redelijkheid tot de conclusie had moeten komen dat belasting is verschuldigd; en
- hij in verband daarmee het opleggen van een primitieve aanslag bij een behoorlijke taakuitoefening niet had mogen nalaten.
Stel dat nog onduidelijkheid bestaat over de omvang van de belastingschuld. In dat geval dient de Belastingdienst de primitieve aanslag te baseren op een redelijke schatting. Komen uit het vervolg van het onderzoek feiten naar voren die meebrengen dat de belastingschuld hoger is dan het geschatte bedrag? Dan zijn dat nieuwe feiten die in zoverre navordering rechtvaardigen.
De Hoge Raad oordeelt dat het hof een en ander heeft miskend. Daarom moet verwijzing volgen voor een hernieuwd onderzoek naar de vraag of de fiscus voor 2011 een ambtelijk verzuim heeft begaan door geen primitieve aanslagen IB/PVV en Zvw op te leggen. Bij een bevestigende beantwoording moet het verwijzingshof beslissen hoe hoog het bedrag van die aanslagen bij een redelijke schatting minimaal had moeten zijn. Tot dat bedrag is geen nieuw feit dat navordering rechtvaardigt. Voor zover een dergelijk nieuw feit ontbreekt, moet het verwijzingshof beslissen op het subsidiaire betoog van de inspecteur dat navordering gerechtvaardigd is omdat belanghebbende te kwader trouw was. Maar het cassatieberoep van de man is in ieder geval gegrond.
Bron: Hoge Raad 22-04-2022 (ECLI:NL:HR:2022:638)
