Ondanks tijdige beslissing op bezwaar toch dwangsom

Neemt een bestuursorgaan een geautomatiseerde beslissing op een bezwaarschrift enkel en alleen met het doel het voorkomen van de verschuldigdheid van dwangsommen? Dan is sprake van handelen in strijd met het verbod van ‘detournement de pouvoir’.

Een man was het niet eens met de definitieve berekening van de huur- en zorgtoeslag. Hij had een pensioen afgekocht en daardoor was zijn inkomen iets hoger. Hij maakte daarom bezwaar tegen de beide beschikkingen op 12 oktober 2017. Vervolgens werd de man verzocht zijn bezwaarschrift aan te vullen met een verzoek ‘bijzonder inkomen 2016’. Met dagtekening 2 januari 2018 honoreerde de Belastingdienst/Toeslagen dit verzoek. Eveneens op 2 januari 2018 deed de Belastingdienst geautomatiseerd uitspraak op bezwaar, waarbij een inhoudelijke beoordeling ontbrak. De beschikkingen bleven daarbij gehandhaafd. De toeslaggerechtigde stelde hierna de Belastingdienst in gebreke en vorderde dwangsommen. De Belastingdienst/Toeslagen wees dit verzoek af, omdat reeds op 2 januari 2018 op het bezwaar was beslist. Met dagtekening 9 mei 2018 ontving de man van de Belastingdienst een inhoudelijke beslissing. Daarbij honoreerde de Belastingdienst het bezwaar tegen de huurtoeslag 2016. De zorgtoeslag 2016 bleef ongewijzigd, omdat de regelgeving niet voorziet in de mogelijkheid om een deel van het inkomen buiten beschouwing te laten. Rechtbank Overijssel oordeelt dat de werkwijze van de Belastingdienst/Toeslagen de toets der kritiek niet kan doorstaan. De beslissing op het bezwaarschrift van 2 januari 2018 was niet een volledige heroverweging van eisers bezwaren, maar het doel was termijnen veilig te stellen en de verschuldigdheid van dwangsommen te voorkomen. Deze handelwijze levert strijd op met het verbod van detournement de pouvoir. De toeslaggerechtigde heeft recht op een dwangsom.

Bron: Rb. Overijssel 11-09-2018, nr. AK_18_150 AK_18_151 AK_18_343 (gepubl. 17-09-2018), (ECLI:NL:RBOVE:2018:3304)