Een bv kan op basis van ketenaansprakelijkheid aansprakelijk worden gesteld voor niet-betaalde naheffingsaanslagen van ingehuurde schoonmaakbedrijven. De naheffingsaanslagen worden door de rechtbank echter vernietigd omdat de ontvanger de bedragen niet heeft onderbouwd.
Een franchisehouder, een bv, exploiteert zes restaurants. Van januari 2008 tot en met 31 maart 2010 maakte hij gebruik van de diensten van VOF schoonmaak. Van 1 april 2010 tot en met 31 december 2011 maakte de franchisehouder gebruik van de diensten van Schoonmaak bv. Beide schoonmaakbedrijven berekenden een vaste prijs per maand voor de schoonmaakwerkzaamheden. De schoonmaakwerkzaamheden werden na sluitingstijd verricht. De franchisehouder stelde de gebruikte schoonmaakmiddelen voor het schoonmaken van de restaurants ter beschikking. In het rapport van 23 februari 2017 in het kader van de inlenersaansprakelijkheid staat dat de bv als opdrachtgever controle en toezicht uitoefende uit op de werkzaamheden van VOF schoonmaak en van Schoonmaak bv. De restaurantmanager was verantwoordelijk voor de algehele controle op de werkzaamheden van het schoonmaakbedrijf. Hij deed dit wekelijks aan de hand van eigen checklists, waarvan hij de uitkomst met besprak met de leidinggevende van het schoonmaakbedrijf. Periodiek voerde hij ook samen met de leidinggevende een dergelijke controle uit. Daarnaast hield de dienstdoende manager, in de uren waarin hij gelijk aanwezig was met de schoonmakers, zicht op de kwaliteit van het werk. Hieruit blijkt, volgens het rapport, dat de schoonmakers niet werden aangestuurd door een leidinggevende van het schoonmaakbedrijf, maar onder toezicht werkten van de dienstdoende manager. Volgens een toelichting in het rapport moesten de schoonmakers zich dagelijks melden bij de dienstdoende restaurantmanager. Ingeval van ziekte moest de schoonmaker zich melden bij het schoonmaakbedrijf, dat voor vervanging zorgde. Het schoonmaakbedrijf was verantwoordelijk voor de aansturing van de medewerkers. De Belastingdienst heeft tijdens een boekenonderzoek bij VOF schoonmaak en Schoonmaak bv geconstateerd dat de gefactureerde uren niet aansloten bij de verloonde uren. De inspecteur heeft naheffingsaanslagen loonheffingen en omzetbelasting opgelegd op basis van een geschatte omzet omdat onder meer de urenstaten ontbraken, die VOF schoonmaak en Schoonmaak bv onbetaald hebben gelaten. Vervolgens heeft de ontvanger de franchisenemer aansprakelijk gesteld voor de onbetaald gebleven naheffingsaanslagen. In geschil is of deze aansprakelijkstelling terecht is. De franchisehouder heeft aangevoerd dat de ontvanger onvoldoende invorderingsmaatregelen heeft getroffen met betrekking tot de naheffingsaanslagen. VOF schoonmaak werd op 31 mei 2010 ontbonden en Schoonmaak bv op 1 februari 2012; nog vóór het opleggen van de naheffingsaanslagen. De rechtbank concludeert dat bij beide schoonmaakbedrijven ‘niets meer te halen’ bleek. Voorts overweegt de rechtbank dat de wet geen voorrangsregels bevat voor de diverse aansprakelijkheden. Dit betekent dat de ontvanger niet pas hoeft over te gaan tot inleners- of ketenaansprakelijkheid nadat hij de mogelijkheid tot bestuurdersaansprakelijkheid heeft uitgeput. De rechtbank oordeelt dat er niet voldaan is aan de wettelijke voorwaarden voor inlenersaansprakelijkheid, omdat de franchisenemer geen toezicht hield op de schoonmakers en ook geen leiding had over hen, mede omdat het grootste deel van het schoonmaakwerk ’s nachts werd verricht buiten aanwezigheid van de restaurantmanager. Dat de kwaliteit van het schoonmaakwerk essentieel is voor de bedrijfsvoering en dat de franchisenemer de schoonmaakartikelen ter beschikking heeft gesteld maakt dit niet anders. De rechtbank oordeelt ook dat de franchisenemer als zogenoemde eigenbouwer aansprakelijk is voor de ketenaansprakelijkheid. De schoonmaakwerkzaamheden van VOF schoonmaak en Schoonmaak bv waren zodanig ingebed in de organisatie van de franchisenemer, vanwege de eis dat de franchisenemer zich moest houden aan een gedetailleerd hygiëneplan, waardoor deze moeten worden aangemerkt als tot de normale bedrijfsuitoefening behorende werkzaamheden. Aangezien de ontvanger de bedragen van de berekening van de naheffingsaanslagen niet heeft onderbouwd, vernietigt de rechtbank de aansprakelijkstelling. De rechtbank verklaart het beroep gegrond.
Bron: Rb. Noord-Holland 22-10-2020 (ECLI:NL:RBNHO:2020:8261)
